Wat is het verschil tussen mineralen, kristallen en (edel)stenen?
- Geplaatst op
- Door Bart Verboven
- Geplaatst in Edelsteen, gesteente, kristal, kristalvorming, mineraal, mineralen, polymorf, steen
Wat is nu eigenlijk het verschil tussen een mineraal, kristal en (edel)steen? Zijn alle kristallen stenen en wanneer is het dan een edelsteen? Op deze en andere vragen geven we in dit blog een antwoord.
Inhoudsopgave
- Wat is het verschil?
- Wat is een kristal?
- Wat is een mineraal?
- Wat is een steen of gesteente?
- Wat is een edelsteen?
- Wat is het verschil tussen mineralen en kristallen?
- Kunnen kristallen meerdere mineralen bevatten?
- Wat is het verschil tussen mineralen en edelstenen?
- Wat is het verschil tussen mineralen en stenen?
Wat is het verschil?
Wat is het verschil tussen mineralen en edelstenen en wanneer is het een gewone steen of een kristal? Er zitten verschillen tussen zowel edelstenen, kristallen mineralen en gewone stenen. Echter hoeft het één het ander niet uit te sluiten en kan het in sommige gevallen alle vier zijn. Waar zit dan precies het verschil? Dat gaan we proberen uit te leggen. Om de verschillen goed te begrijpen kijken we eerst naar de definities.
Wat is een kristal?
Een kristal is elke vaste stof die een georganiseerde structuur heeft. Dat betekent dat de atomen op zeer nauwkeurige afstanden en onder zeer nauwkeurige hoeken van elkaar staan om zo een kristal te kunnen vormen. Lees meer over hoe kristallen ontstaan in ons blog: Hoe ontstaan kristallen en kijk voor voorbeelden van kristallen op onze kristallen pagina.
Wat is een mineraal?
Mineralen zijn anorganische, van nature voorkomende stoffen die een kristallijne structuur hebben. Hiermee zeggen we eigenlijk dat je van een mineraal spreekt als deze van nature voorkomt (dus niet door de mens gemaakt) en geen organische stoffen bevat. Tevens is ieder mineraal automatisch ook een kristal. Verder bestaat een mineraal altijd uit 1 stof. Er zijn maar liefst meer dan 2000 mineralen bekend en ieder heeft zijn eigen chemische samenstelling en kristalstructuur. Mineralen worden geïdentificeerd door zeven eigenschappen:
- Kleur
- Glans
- Hardheid
- Streepkleur
- Splijting
- Breukvlak
- Kristalvorm
Wat is een steen of gesteente?
We spreken van een gesteente als deze een vaste combinatie is van meer dan één minerale formatie die van nature voorkomt. Dus eigenlijk bevat een steen altijd meerdere mineralen en heeft deze een natuurlijke oorsprong. Een bekend en populair gesteente is Lapis Lazuli. Gesteente kent drie hoofdgroepen:
- Stollingsgesteente, dit is ontstaan door het stollen van magma dat vrijkomt via vulkanen.
- Sedimentair gesteente dat ontstaat door het neerslaan of bezinken van sediment zoals zand, grind of klei.
- Metamorf gesteente dat ontstaat door de groei van mineralen die onder druk of temperatuur in het gesteente groeien.
Wat is een edelsteen?
Edelstenen zijn stenen die gebruikt worden voor sieraden of sierobjecten. In de edelsteenkunde wordt naar de volgende eigenschappen gekeken:
- Schoonheid: hoe helder is de steen, hoe breekt het licht en welke kleur heeft de edelsteen.
- Duurzaamheid: hoe hard is de steen, hoe splijt deze en hoe bestendig is de steen tegen chemische middelen.
- Zeldzaamheid: hoe vaak komt deze steen in de natuur voor.
Wat is het verschil tussen mineralen en kristallen?
We lazen al dat ieder mineraal automatisch een kristal is. Maar niet ieder kristal is een mineraal. Dat heeft ermee te maken dat niet ieder kristal aan de voorwaarden voldoet om een mineraal te zijn. Zo heb je bijvoorbeeld suikerkristallen. Dit is een organische stof en kan daardoor geen mineraal zijn. Net als ijskristallen (sneeuwvlokken) of nanokristallen die door de mens zijn gemaakt (niet natuurlijk). Populaire kristallen van 1 mineraal zijn: bergkristal, amethist, citrien, calciet en robijn.
Kunnen kristallen meerdere mineralen bevatten?
Zoals we zagen in de beschrijving van een mineraal kan deze enkel uit 1 stof bestaan. Een kristal kan echter wel uit meerdere stoffen (en dus ook mineralen) bestaan. Om het nog iets ingewikkelder te maken kunnen twee verschillende mineralen dezelfde chemische formule hebben met beide een verschillende kristal structuur. Zo hebben zowel calciet als aragoniet dezelfde chemische formule (CaCO3). Echter vormen ze beiden heel andere kristallen. In dit geval spreek je van een polymorf. Andere bekende polymorfen zijn Kyaniet en andalousiet (chiastoliet) en Diamant en grafiet.
Wat is het verschil tussen mineralen en edelstenen?
Zowel mineralen als edelstenen hebben hun eigen wetenschap. De wetenschap van mineralen wordt 'mineralogie' genoemd waarbij edelsteenkunde een tak is van de mineralogie. Edelstenen hebben altijd een minerale oorsprong (op barnsteen en git na) en worden door slijpen of polijsten tot sieraad of sierobject verwerkt. Mineralen kunnen ook edelstenen zijn maar lang niet alle mineralen zijn dat. Er zijn mineralen die helemaal niet geschikt zijn om te bewerken. Ook kan een edelsteen uit meerdere mineralen bestaan, maar een mineraal kan nooit uit meer dan 1 stof bestaan. Van de meer dan 2000 bekende mineralen worden er slechts 200 gebruikt als edelsteen.
Wat is het verschil tussen mineralen en stenen?
Een mineraal bestaat uit 1 vaste niet organische stof terwijl een gesteente bestaat uit meerdere mineralen en ook organische stoffen kan bevatten. Een mineraal bestaat uit 1 chemische samenstelling en wordt ingedeeld volgens de manier waarop de kristallen groeien. Omdat een steen uit meerdere mineralen kan bestaan is deze indeling niet handig. Voor gesteente wordt gekeken naar de manier waarop deze gevormd is. Veel gesteenten worden gedolven om er mineralen uit te halen, denk aan goud of diamanten. Dit gesteente staat bekend als erts. De meest voorkomende gesteentes op aarde, ofwel de hoofdgesteentes, bevatten vaak de mineralen kwarts, veldspaat, mica, calciet en epidoot.
Kijk voor ons aanbod aan gesteentes en mineralen op de Mineralen pagina. Hier staan ook stenen, kristallen en edelstenen tussen.
