Libisch glas, de goud tektiet ontrafeld
- Geplaatst op
- Door Bart Verboven
- Geplaatst in egypte, goud tektiet, Libisch glas, meteoriet, tektiet
Wat is toch dat mysterieuze goud gelige glas in de Egyptische woestijn? Het zeer zuivere natuurlijke glas dat ook bekend staat als ‘Libisch glas’ houdt de gemoederen al jarenlang bezig. Hoe is het ontstaan en hoe lang ligt het al tussen het zand? Krijg antwoorden op deze en nog vele andere vragen in dit blog.
Inhoudsopgave
- Wat is Libisch glas?
- Waar wordt Libisch glas gevonden?
- Hoe is Libisch glas ontstaan?
- Hoe oud is Libisch glas?
- Is Libisch glas hetzelfde als Moldaviet?
- Is Libisch glas een goud tektiet?
- Welke tektiet is er nog meer?
- Waar is de inslagkrater van de meteoriet?
- Bevat Libisch glas Zirkoon?
- Welke kleuren heeft Libisch glas?
- Wat is het verschil tussen menselijk glas en natuurlijk glas?
- Hoe gebruikte de oude Egyptenaren Libisch glas?
- Libisch glas in de steentijd
Wat is Libisch glas?
Libisch glas is natuurlijk glas (silica) dat gevonden wordt in de Egyptische woestijn op de grens met Libië. De oorsprong van dit natuurfenomeen is van kosmische aard. Dit betekent dat het glas ontstaan in bij de inslag van een meteoriet. Deze vorm van natuurlijk glas wordt ook ‘tektiet’ genoemd. Libisch glas onderscheid zich door zijn goud/ gelige kleur.
Waar wordt Libisch glas gevonden?
Libisch glas wordt in de Westelijke woestijn van Egypte gevonden. Dit is het gebied van de Sahara dat ten westen van de Nijl ligt. Het strooiveld van Libisch glas strekt zich uit over een oppervlakte van 6500 km2 en rijkt tot aan de Libische grens. Het is het grootste afzetting van natuurlijk glas op Aarde.
Hoe is Libisch glas ontstaan?
Libisch glas is ontstaan door een meteorietinslag. Door de kracht en de hitte die vrij komt bij een dergelijk grote inslag wordt Aards zand en gesteente omgesmolten tot glas en weggeslingerd. Vervolgens regent het over een groot gebied glazen druppels. Dit gebied wordt het strooiveld genoemd. Om zand te doen smelten met een zuiverheid die overeenkomt met het Libische glas zijn temperaturen boven de 1600 graden nodig.
Hoe oud is Libisch glas?
Libisch glas is ongeveer 26 miljoen jaar geleden ontstaan door een inslag van een asteroïde of een komeet. Na de vorming van het glas is het in de woestijn terecht gekomen alwaar de tektiet veelvuldig is gezandstraald, dit maakt het oppervlak van Libisch glas glad en afgerond. Officieel werd het pas in 1932 ontdekt, maar er zijn bewijzen dat oudere culturen ook al weet hadden van het glas en dit gebruikte als werktuigen en siervoorwerpen.
Is Libisch glas hetzelfde als Moldaviet?
Nee, moldaviet is een tektiet die in Tsjechië wordt gevonden en is altijd groen van kleur. Libisch glas wordt in de Westelijke woestijn van Egypte gevonden en is geel tot groen van kleur. In beide gevallen gaat het om natuurlijk glas dat gevormd is door een meteorietinslag. Zowel moldaviet als Libisch glas behoren tot de familie van de tektiet.
Is Libisch glas een goud tektiet?
Ja, Libisch glas wordt ook ‘goud tektiet’ of ‘Libisch goud tektiet’ genoemd. De naam is afgeleid van de goud gelige kleur. Het is niet zo dat de tektiet sporen van goud bevat, Libisch glas bestaat voor 98% uit ‘Silicon Dioxide’ ofwel Silica. Wel zijn er sporen aangetroffen van zirkoon, waarover later meer in dit blog.
Welke tektiet is er nog meer?
Zoals eerder genoemd is ook moldaviet een tektiet, maar er zijn nog meer soorten. Een heel bekende is de zwarte tektiet die indochiniet wordt genoemd en in Azië wordt gevonden. In Australië komen de Australites voor en de meest gedetailleerde tektiet op Aarde is de Irghizite uit Kazachstan. Maar ook in Amerika en Afrika zijn (veelal kleinere) strooivelden van tektiet bekend.
Waar is de inslagkrater van de meteoriet?
Dit is een onderwerp van discussie, tot dusver is er geen inslagkrater terug gevonden die een dergelijke hoeveelheid Libisch glas heeft kunnen produceren. Een populaire theorie over de vorming van Libisch glas is die van een airburst. Hierbij explodeert een hemellichaam in de atmosfeer van de aarde waarbij de vrijkomende hitte het aardse zand doet smelten tot glas. Deze theorie heeft veel aan populariteit gewonnen nadat de Tsjeljabinks meteoriet in 2013 boven Rusland in de atmosfeer explodeerde. Al zou een explosie nog 200 maal zo krachtig moeten zijn om zand om te laten smelten naar glas.
Bevat Libisch glas Zirkoon?
Ja, Libisch glas bevat zirkoon en dit leidt tevens tot de conclusie dat Libisch glas toch echt is gevormd door een meteorietinslag en niet door een airburst. Dit zit zo: in de aangetroffen zirkoon is reidiet gevonden. Dit is een zeer ongewoon mineraal dat enkel ontstaat bij meteorietinslagen. Bij de krachtige impact worden de atomen van zirkoon in een strakkere ordening gedwongen waardoor er reidiet vormt. Dit is het bewijs wat een 100 jarig mysterie oplost, namelijk dat Libisch glas werkelijk is ontstaan door een meteorietinslag. Blijft alleen nog de vraag waar de meteoriet precies is ingeslagen.
Welke kleuren heeft Libisch glas?
Libisch glas kan wit, geel, bruin of groen zijn. De melkwitte opake stukken worden als de laagste kwaliteit gezien. De goud/gele heldere stukken als de hoogste kwaliteit. Bruin Libisch glas komt veel minder vaak voor en groen glas wordt als een echte zeldzaamheid beschouwd. Naast de verschillende kleuren kunnen in Libisch glas ook natuurlijk gaten voorkomen die zeer gewild zijn bij verzamelaars.
Wat is het verschil tussen menselijk glas en natuurlijk glas
Als de mens glas maakt gebeurd dit vrijwel altijd in een gecontroleerde omgeving om zo tot een ‘glashelder’ resultaat te komen. In de natuur zorgen omstandigheden tot een ‘toevallige’ vorming van glas. Dit kan door vulkaanuitbarstingen of meteorietinslagen. Overigens heeft de mens ooit per ongeluk glas gemaakt bij het testen van de Trinity atoombom waarbij het zand op de woestijnbodem werd omgesmolten. Dit toevallige glas wordt ‘Trinitiet’ genoemd.
Hoe gebruikte de oude Egyptenaren Libisch glas?
De oude Egyptenaren gebruikten Libisch glas als decoratie in sieraden en amuletten. Ze waren zelfs heel bedreven in de verwerking van de tektiet. Het beroemdste bewijs hiervan is de borstplaat van de Egyptische Farao Toetanchamon die in zijn graftombe is gevonden. In de met goud en juwelen versierde plaat bevind zich centraal een scarabee kever die uit Libisch glas is gesneden.
Libisch glas in de steentijd
Het gebruik van Libisch glas gaat echter nog verder terug, zo bewijzen vondsten uit de vroege steentijd (7.000 tot 1700 v.Chr.). In deze periode werden van Libisch glas werktuigen gemaakt zoals pijlpunten en mesjes. Door met steen op de juiste plekken te slaan ontstonden er schelp vormige breuken die tot een vlijmscherp resultaat leidde.
Kijk hier als je nog meer wilt leren over meteorieten en tektieten in het algemeen
Benieuwd naar het Libisch glas in ons assortiment? Kijk dan hier
